Sinh học lớp 7 Kết nối tri thức Bài 22

Hệ tuần hoàn là một trong những hệ cơ quan quan trọng trong cơ thể người, có chức năng vận chuyển các chất dinh dưỡng, oxy và loại bỏ các chất thải ra khỏi cơ thể. Việc hiểu rõ cấu tạo và chức năng của hệ tuần hoàn sẽ giúp chúng ta chăm sóc sức khỏe bản thân tốt hơn, đồng thời nâng cao ý thức bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh lý liên quan đến hệ tuần hoàn.

1. Cấu tạo của hệ tuần hoàn

Hệ tuần hoàn bao gồm tim, mạch máu và máu. Đây là ba thành phần chính cấu tạo nên hệ thống tuần hoàn trong cơ thể.

  • Tim: Tim là cơ quan có hình dạng như quả tim, nằm ở phần ngực, hơi lệch sang trái. Tim có vai trò bơm máu đến các cơ quan trong cơ thể. Tim được chia thành bốn ngăn: hai ngăn trên (tâm nhĩ) và hai ngăn dưới (tâm thất). Máu từ các tĩnh mạch chảy vào các tâm nhĩ, rồi được đẩy vào các tâm thất và từ đó được bơm ra khỏi tim qua động mạch.

  • Mạch máu: Mạch máu bao gồm ba loại chính: động mạch, tĩnh mạch và mao mạch. Động mạch là các mạch máu mang máu từ tim ra các cơ quan, còn tĩnh mạch mang máu từ các cơ quan quay trở lại tim. Mao mạch là các mạch máu rất nhỏ, nối liền động mạch và tĩnh mạch, nơi các chất dinh dưỡng, oxy và các chất thải được trao đổi giữa máu và các tế bào.

  • Máu: Máu là một chất lỏng đặc biệt trong cơ thể, bao gồm huyết tương, tế bào hồng cầu, tế bào bạch cầu và tiểu cầu. Huyết tương mang các chất dinh dưỡng, oxy, và các chất thải trong khi các tế bào máu thực hiện các chức năng quan trọng như vận chuyển oxy (hồng cầu), chống lại nhiễm trùng (bạch cầu) và tham gia vào quá trình đông máu (tiểu cầu).

2. Chức năng của hệ tuần hoàn

Hệ tuần hoàn có những chức năng cực kỳ quan trọng đối với cơ thể:

  • Vận chuyển oxy và dưỡng chất: Chức năng chính của hệ tuần hoàn là vận chuyển oxy từ phổi và các chất dinh dưỡng từ dạ dày, ruột non đến các tế bào trong cơ thể. Để duy trì sự sống, các tế bào cần một lượng oxy và dưỡng chất liên tục từ máu để thực hiện các chức năng sinh lý của mình.

  • Vận chuyển chất thải: Hệ tuần hoàn cũng giúp vận chuyển các chất thải như CO₂ (carbon dioxide) và ure từ các tế bào đến các cơ quan bài tiết như phổi và thận để loại bỏ chúng khỏi cơ thể.

  • Giúp điều hòa thân nhiệt: Máu giúp điều hòa nhiệt độ cơ thể bằng cách phân phối nhiệt đều khắp các bộ phận của cơ thể. Máu mang nhiệt từ các cơ quan sinh nhiệt, như gan và cơ bắp, đến các bộ phận khác giúp duy trì nhiệt độ cơ thể ổn định.

  • Bảo vệ cơ thể: Máu, đặc biệt là các tế bào bạch cầu, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn, virus và các tác nhân gây bệnh khác. Hệ miễn dịch trong máu giúp cơ thể nhận diện và tiêu diệt các mầm bệnh.

  • Điều hòa huyết áp: Hệ tuần hoàn còn tham gia vào việc điều hòa huyết áp, đảm bảo rằng máu được bơm đi đúng mức và đúng áp suất để cung cấp đủ oxy và dưỡng chất cho các cơ quan trong cơ thể.

3. Sự lưu thông máu trong cơ thể

Máu trong hệ tuần hoàn di chuyển theo một chu trình khép kín. Dòng máu bắt đầu từ tim, được bơm vào động mạch, từ động mạch đi đến các mao mạch nơi trao đổi oxy và các chất dinh dưỡng với tế bào. Sau đó, máu mang theo các chất thải được đưa về tĩnh mạch và quay trở lại tim. Từ tim, máu tiếp tục được bơm ra ngoài để tiếp tục chu trình.

  • Tuần hoàn nhỏ: Đây là quá trình máu từ tim phải đi qua phổi để nhận oxy. Máu từ tâm thất phải được bơm qua động mạch phổi đến phổi để trao đổi CO₂ và nhận oxy. Sau khi nhận oxy, máu quay trở lại tim.

  • Tuần hoàn lớn: Đây là quá trình máu từ tim được bơm ra các cơ quan trong cơ thể để cung cấp oxy và dưỡng chất. Sau khi thực hiện chức năng, máu sẽ mang theo chất thải quay lại tim qua các tĩnh mạch để tiếp tục chu trình.

4. Những yếu tố ảnh hưởng đến hệ tuần hoàn

Một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của hệ tuần hoàn:

  • Chế độ ăn uống: Ăn quá nhiều thực phẩm chứa chất béo, muối hay đường có thể gây ra các bệnh lý về tim mạch như xơ vữa động mạch, cao huyết áp.

  • Lối sống thiếu vận động: Một lối sống ít vận động làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch và làm giảm hiệu quả hoạt động của hệ tuần hoàn.

  • Tình trạng tâm lý: Căng thẳng, lo âu kéo dài có thể làm tăng huyết áp và ảnh hưởng đến sức khỏe của tim mạch.

  • Di truyền và bệnh lý: Một số bệnh lý di truyền có thể làm suy yếu hệ tuần hoàn, chẳng hạn như bệnh tim bẩm sinh.

Kết luận

Hệ tuần hoàn là một phần cơ bản và thiết yếu trong cơ thể, đảm bảo sự sống và sức khỏe của mỗi chúng ta. Việc chăm sóc và duy trì một hệ tuần hoàn khỏe mạnh là vô cùng quan trọng để có một cơ thể khỏe mạnh. Thông qua chế độ ăn uống hợp lý, tập thể dục thường xuyên và quản lý stress tốt, chúng ta có thể bảo vệ và duy trì hệ tuần hoàn luôn hoạt động tốt.

5/5 (1 votes)

Lazada logo
Logo LelExpress
Logo Visa
Shopee Logo
Ahamove Logo
GHN logo
Lazada Logo